Methodological aspects of combined use of systems methodologies for managing the problem situations of business economics

Kragujevac : [D. Zlatanović],

PDF/A (IX, 331 list)

Prilozi. Umnoženo za odbranu. Univerzitet u Kragujevcu, Ekonomski fakultet, 20150323, dr ekonomskih nauka, ekonomske nauke. Apstrakt ; Abstract. Bibliografija: listovi 302-319.

Kombinovano korišćenje sistemskih metodologija u upravljanju problemskim situacijama poslovne ekonomije predstavlja relevantno i kompleksno istraživačko područje u savremenom systems science-u i management science-u. Oslanjajući se na kritičko sistemsko mišljenje kao koncepcijski okvir kombinovanja sistemskih metodologija, u doktorskoj disertaciji su posebno istraženi metodološki aspekti kombinovane upotrebe određenih interpretativnih i strukturalističko-funkcionalističkih sistemskih metodologija. Osnovni cilj istraživanja je identifikovati relevantne metodološke dimenzije i aplikativne moći kombinovanog korišćenja sistemskih metodologija generalno, a posebno određenih interpretativnih i funkcionalističkih sistemskih metodologija u unapređivanju upravljanja problemskim situacijama u preduzećima. Bazna pretpostavka i argument kombinovanog korišćenja sistemskih metodologija se ogleda u tome da nijedna metodologija ne može da istraži sve aspekte kompleksnih problemskih situacija u preduzećima. Istražujući teorijsko-metodološka i aplikativna svojstva određenih interpretativnih - Metodologije soft sistema (MSS) i Identifikovanja i testiranja strategijskih pretpostavki (ITSP) - kao i funkcionalističkih sistemskih metodologija - Sistemske dinamike (SD) i Organizacione kibernetike (OK) - identifikovana su bitna ograničenja njihove individualne upotrebe u upravljanju problemskim situacijama u preduzećima. Na osnovu utvrđenih ograničenja navedenih sistemskih prilaza i različitih mogućnosti kombinovanja sistemskih metodologija generalno, razvijeni su mogući prilazi njihovog kombinovanog korišćenja. Osim sinteze MSS-a i SD i Metodologije soft i dinamičkih sistema (MSDS), kao prilaza kombinovanju MSS-a i SD, predstavljen je i prilaz kombinovanja određenih metoda i tehnika MSS-a (bogate slike, izvorne definicije i konceptualni modeli) i SD (dijagrami nivoa i stopa i dijagrami sa uzročnim petljama). Dati prilaz primenjen je u ilustrovanju moguće kombinovane upotrebe MSS-a i SD u upravljanju problemskom situacijom - društvena odgovornost preduzeća kao pretpostavka održivog razvoja - na odabranom uzorku preduzeća u Republici Srbiji. Respektujući ograničenja individualne upotrebe ITSP-metodologije i OK i polazeći od pretpostavke da interpretativan prilaz treba upotrebiti kako bi se obezbedio kontekst u kome će se primeniti hard, tj. funkcionalistički prilaz, razvijen je mogući prilaz kombinovanju ITSP-a i OK i primenjen na istraživanje moguće kombinovane upotrebe ovih sistemskih prilaza u upravljanju problemskom situacijom formulisanja poslovne strategije u uslovima globalne finansijske krize u preduzećima u Republici Srbiji. Sveukupni rezultati istraživanja u radu su pokazali da se metodološki primerenom kombinovanom upotrebom sistemskih metodologija u strukturiranju upravljačkih problemskih situacija poslovne ekonomije kreativno unapređuje proces upravljanja problemskim situacijama u preduzećima.

The combined use of systems methodologies for managing the problem situations of business economics is a relevant and complex research area in contemporary systems science and managеment science. Relying on the critical systems thinking as a conceptual framework for combining systems methodologies, the dissertation particularly explores the methodological aspects of combined use of certain interpretive and structuralist-functionalist systems methodologies. The primary objective of the research is to identify relevant methodological dimensions and applicative potential of the combined use of systems methodologies in general, and certain interpretive and structuralist-functionalist systems methodologies for improving the problem situations management in enterprises in particular. The underlying assumption and argument speaking in favour of combined use of systems methodologies is reflected in the fact that no methodology is able to explore all the aspects of complex problem situations in enterprises. Researching the theoretical, methodological and applicative properties of the certain interpretive – Soft Systems Methodology (SSM) and Strategic Assumptions Surfacing and Testing (SAST) - as well as the functionalist systems methodologies – System Dynamics (SD) and Organizational Cybernetics (OC) - some important limitations of their individual use in managing the problem situations in enterprises have been identified. Based on the determined limitations of the mentioned systems approaches and various possibilities of combining systems methodologies in general, the possible approaches to their combined use have been developed. Apart from the synthesis of SSM and SD and Soft System Dynamic Methodology (SSDM), as the approaches to combining SSM and SD, there has been presented an approach implying combining certain methods and techniques of SSM (rich pictures, root definitions and conceptual models) and SD (stock and flow diagrams and causal loop diagrams). The given approach has been applied to illustrate the possibility of combined use of SSM and SD in managing the problem situation – corporate social responsibility as a precondition for sustainable development – on a selected sample of enterprises in the Republic of Serbia. Respecting the limitations of individual use of SAST-methodology and ОC and assuming that the interpretive approach should be used to ensure a context in which the hard, i.e. functionalist approach will be applied, a possible approach to combining SAST and OC has been developed and applied in the research on potential combined use of these systems approaches in managing the problem situation of formulating business strategy during the global financial crisis in enterprises in the Republic of Serbia. The overall research results given in the dissertation have shown that methodologically appropriate combined use of systems methodologies for problem situations structuring in business economics enables creative improvement of managing the problem situations in enterprises.

problemske situacije poslovne ekonomije, holistički prilaz upravljanju problemskim situacijama, sistemske metodologije, kombinovano korišćenje sistemskih metodologija, unapređivanje procesa upravljanja problemskim situacijama u preduzećima

problem situations of business economics, holistic approach to managing the problem situations, systems methodologies, combined use of systems methodologies, improvement of managing the problem situations in enterprises

330.542:330.45/.46:005.56/.591(043.3)

Preduzeća - Upravljanje

monograph manuscript text - theses Text